با توجه به شرایطی که جهان امروز از نظر بوجود آمدن تکنولوژی و اطلاعات نو و توسعه شهر نشینی دارد، باید انتظار داشت و قبول کرد که نسل های نو با دنیای جدیدتری روبرو هستند و ارزشها، هنجارها و فرهنگ آنها بسیار متفاوت است و همین مساله ،فاصله نسل ها و شکاف نسلی را شدید تر کرده است . بنابراین باید تلاش شود که در حد امکان فاصله ها را کم کرد که باعث ایجاد مشکل در خانواده و جامعه نشود.
ا
البته باید بیاد داشت که فاصله نسلی در همه دوران‌ها وجود داشته و همیشه بوجود آورنده نگرانی‌های نسل های پیشین بوده است. بدون شک جوانان نسل پیش با جوانان نسل حاضر متفاوت بوده‌اند، افکار، نگاه‌ها و سلیقه های آنان بر اساس شرایط پیرامون آنان همان نیست که جوانان عصر معاصر با آن مواجه هستند.
در عصر حاضر که تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات بسیار پیشرفته شده است و عصر دیجیتالی بوجود آمده، دنیای مجازی برای همه نسل ها آماده است که از آن بهره ببرند. در این شرایط ، نسل نو با آشنایی بیشتر با دنیای دیجیتالی با پدیده هایی نو از سراسر جهان مواجه میشود و دیگر فقط جامعه پیرامونی نیست که بر نسل ها اثر می گذارد بلکه آنها از سراسر جهان تاثیر می پذیرند و بدین دلیل فاصله نسل ها بیشتر و عمیق تر است که توجه بیشتری را می طلبد.
در جامعه ای مانند ایران با فرهنگ و قوانین سنتی به دلیل رژیم واپسگرا، فاصله نسلی بسیار زیاد تر است، بطور مثال در نشریه ای فاصله نسلی در ایران سی سال گزارش شده است درصورتی که در کشوری های پبشرفته بین پانزده تا بیست سال است.
اگر بخواهیم نسل را تعریف کنیم، بهتر است به تحقیقات جامعه شناسان توجه کنیم. بحشی از جامعه‌‌‌شناسان نسل را با تجربیات نسلی، توصیف کرده اند و این ساده ترین تعریفی است که میتوان از نسل ارائه داد. تعریف کامل تر با در نظر گرفتن نظرات جمعی از جامعه شناسان در بر گیرنده سن، تجارب مشترک، وقایع مهم تاریخی همچون جنگ، انقلاب، و نوآوری‌‌‌های فناوری مانند تلفن همراه و اینترنت و هوش مصنوعی است بنابراین می توان نسل را این چنین تعریف کرد:
“مجموعه‌‌‌ای از افراد که از نظر شخصیتی، شغلی، انگیزشی، آموزشی و فنی دارای هویتی مشابه مشترک هستند”.
موارد ذکر شده در بالا هر کدام به تنهایی و یا همراه با دیگر موارد می تواند باعث تغییر در ارزشها، نگرش‌‌‌ها و هنجارهای نسلهای گوناگون در جامعه شود که فاصله نسلی، شکاف نسلی، گسست نسلی و تقابل نسلی را ایجاد می کند.
فاصله نسلی در قالب مدرنیته و از طریق قبول فناوری و ارتباطات، الگوهای نو بوجود می آید. مدرنیته و دگرگونی ارزش ها، تغییرات مختلف اجتماعی را برای جوامع به همراه می‌آورد و نسل های گوناگون را از نظر ارزشی پدید می آید که بوجود آورنده فاصله نسل ها است. محققان جامعه شناسی بر این باورند که تغییرات اجتماعی-اقتصادی همزمان، خود زمینه پیدایش فاصله نسل ها را هرچه بیشتر کرده اند.
شکاف نسلی از سال ۱۹۶۰ تا کنون بوسیله محققین جامعه شناس و انسان شناس مورد استفاده قرارگرفته و در ابتدا متکی بر ارزشها وباورهای گوناگون و متفاوتی که میان پدران و مادران و فرزندانشان بروز می کرد، بود و بعد ها بوسیله دانشمندان دیگر تفاوت هایی در زمینه دانش، گرایش و رفتار بین دو گروه سنی جوان و پیر بر تعریف شکاف نسلی افزوده شد .
گسست نسلی در زمینه خصیصه های جوانی و گسست فرهنگی بوجود میآید و فاصله های سنی از بین می رود، به این معنی که در افراد مسن و میانسال اعمال جوانان ۱۷- ۱۸ ساله به وضوح به چشم می‌خورد و خصیصه های سنی و روحیه پیری بوسیله وضع جسمانی و انرژی جوانی پوشیده می شود. گسست نسل ها بر اساس احساس بی نیازی و استقلال کامل نسل جوان شکل می‌گیرد که نه تنها باعث ایجاد فاصله بین نسل پیر و جوان میشود بلکه می تواند به مرز بنـــدی و جدایی کامل منتج شود و گسست نسل ها را بوجود بیآورد
تقابل نسلی معمولا در پی گسست نسل ها پدید میآید. در ابتدا طرد و تخطئه یک نسل به نسل دیگر بروز می کند و سپس به رفتاری تخاصمی و تعارصی تبدیل میشود. معمولا این رفتار از طرف نسل های جوانتر علیه نسل های مسن تر اعمال میشود که به صورت هنجارشکنی‌ها ،درگیری با مقررات و قوانین و بزهکاری ها جلوه پیدا می کند.
در مورد نسل ها و فاصله نسلی باید بسیار هوشیار بود و راهکارهایی را بکار برد تا فاصله نسلها به شکاف نسلی و نهایتا به گسست و حتی تقابل نسلی نیانجامد. البته باید بخاطر داشت در جوامعی مانند ایران که فاصله نسلی بسیار زیاد است و حکومت خود تشدید کننده فاصله بین نسل ها است و نماینده داده های کهنه و سنت های عقب افتاده است، شکاف بین نسلها و گسست نسلهای بوجود آمده می تواند به انقلابات اجتماعی ختم شود( انقلاب زن، زندگی، آزادی ).
در دنیا دسته بندی نسل ها بر اساس سال این چنین طبقه بندی شده است:
نسل بیبی بومرها– متولدین سالهای ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۹
نسل ایکس– متولدین سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۹،
نسل وای یا هزاره – متولدان سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۴
نسل زد متولدان سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۹. می‌باشند افراداین نسل از همان آغاز کودکی توانستند پیشرفت اینترنت و سایر ابزارهای ارتباطی نو را ببینند و با اینترنت بزرگ شوند و می توان آنها را نسل نت (اینترنت) یا “بومی دیجیتال” نامید.
نسل آلفا – نسل جدیدی که در حال بوجود آمدن است و متولدین سالهای۲۰۱۰ برابر با ۱۳۹۰ ایران را شامل میشوند.
آغاز انقلاب ژن، ژیان، ئازادی- زن، زندگی، آزادی (۱۰۴۱)که هنوز ادامه دارد بوسیله نسل”زد( نسل هشتادی ها ) و وای بوقوع پیوست.
تحقیقات نشان می دهد که شاخص ترین ویژگی نسل” زد “که پایه گذار این انقلاب بوده است، از این قرارند:
تمابل شدید به استفاده از اینترنت: بهره برداری از مزیت اینترنت و ابزارهای دیجیتال هوشمند از مهم ترین خصیصه های این نسل است.
خلاقیت و نوآوری: افراد این نسل دوست دارند دست به اختراع بزنند و محصولات نو و جدیدی بوجود بیاورند تا کار بشر را راحت تر کنند. این افراد تمایل دارند که ساختار های کهنه را بر هم بزنند و ساختار های بهتری را ارائه دهند که بهتر از ساختار های پیشین باشد . مردان جوان این نسل به ارزشهای نوی فمینیستی باور دارند و خود را فمینیست میدانند، از برابری جنسیتی حمایت می کنند و همراه زنان اند.
بیان احساسات و تمایلات شخصی: به شدت به آزادی بیان باور دارند و علاقمندند احساسات
و تمایلات خود را به صراحت بیان دارند. و با اظهار نظر آزادانه و مطالبه‌گری، شرایط را برای رشد و توسعه اقتصادی و سیاسی جوامع هموار کنند.
اعتقاد راسخ به گفتگو و مذاکره برای بهبود جامعه: این نسل باور دارد که بهترین راه، گفتگو برای حل مشکلات و پذیرش تفاوت‌هاست و سعی میکند حقوق همه انسان ها رعایت شود و در این راه تلاش میکند.
تعهد به کار شبکه ای: به کار سازمانی کلاسیک باور ندارد و کار شبکه ای را می پسندند و این خود به دلیل نسل اینترنت بودن است.
واقع بینی و پایبندی به اصول اخلاقی: افراد متعلق به این نسل به درک واقعیت وآنچه که هست علاقمندند. پایبند به اصول اخلاقی و انسانی هستند. واقعیت را بسیار راحت ترمی پذیرند و فزون بر باورمندی بر حقوق انسان ها به حقوق حیوانات و محیط زیست نیز بسیار اهمیت میدهند. اعتقاد بسیار ضعیف به دین، سنت و خرافات دارند. به شرایط حاضر و تغییرات محیط زیست اهمیت بسیار میدهند، زیرا میدانند متعلق به آینده آنهاست و اگر حیات جهان به خطر بیافتد ،آینده انها نیز در خطر خواهد بود.
نیاز به اعتماد: احتیاج شدید به حمایت و اعتماد اطرافیان در خانواده ، مدرسه و جامعه دارند.
ویژگی های نسل وای یا هزاره ( میلینیوم):
این نسل چون در زمان پیدایش اینترنت بوده اند، از اینترنت و وسایل هوشمند استفاده می کند . افراد این نسل باور به جهانی سازی دارند، پرسشگر و منتقد می‌باشند و به نسل اکس که نسل پیش از آنان است هم برای استفاده از تکنولوژی و اینترنت کمک می‌کنند.
با نگاه کردن به خصوصیات این دو نسل و به ویژه نسل”زد”در می یابیم که این نسل در دنیای واپس گرای رژیم اسلامی که هدف به برگشت جامعه به هزار و پانصد سال پیش را دارد، تحت فشار بسیاری قرار گرفته و مطالبه‌گر شده و به نافرمانی‌های مدنی روی آورده تا بتواند به خواسته های خود برسد.
روی آوردن به مبارزات نافرمانی مدنی آنها را به زنان نزدیک کرده که سالیان درازی است در راه خواسته هایشان قدم در این راه گذاشته اند. نیمی از جامعه که خواسته ها ومطالباتشان در تضاد شدید با منافع حکومت تمامیت خواه اسلامی قرار دارد.
زنان برای رسیدن به حقوق خود پا از مبارزات مدنی فراتر گذاشته اند و جنبشی انقلابی و غیر ایدئولوزیک را پایه گذاری کرده اند که برای زندگی عادی، رفاه و آزادی و برابری مبارزه می کند که همچنان ادامه دارد. در کنار زنان، جوانان که بیشترین آنان همان نسل زد یا دهه هشتادی ها هستند، قرارمیگیرند زیرا که اهداف مشترکی دارند و مانند زنان هیج آینده ای برای خود را درشرایط ساخته و پرداخته شده رژیم نمی‌بینند.
زنان و جوانان اعتراضات خود را از سطح خانواده به کوچه و خیابان، مدرسه و دانشگاه برده اند و نهایتا در مقابله با نظام مبارزه کرده اند و می کنند. همانطور که گفته شد افراد نسل زد و وای به نوع آوری و تغییر پایبندند و تلاش در ازبین بردن هنجارهای پوسیده دارند.
تحقیقات نشان می دهدکه نسل زد در صف اول جنبش های مبارزه با نابرابری های جنسیتی و بطور کل تبعیض قرار دارد و سنت های واپسگرای جنسیتی را رد می کند وبه همین دلیل است که همراه زنان در جنبش انقلابی و یا انقلاب ژینا قرار گرفته است. نسل زد با شناسائی هویت‌های جنسیتی گوناگون راه بسوی جامعه ای برابر دارد. که در آن همه انسانها دور از جنس، نژاد ، باور، هویت انتنیکی، سن و…با هم در رفاه زندگی کنند
نسل زد با آشنایی بسیار با اینترنت و تکنولوژی هوشمند به اطلاعات گسترده ای دسترسی پیدا کرده و توانسته بیش از هر نسلی در مورد مشکلات و مسائل تبعیض جنسیتی و تبعیض بطور کل خود را آموزش دهد و توانسته همراه با انقلاب مهسا-ژینا با تمامی جنبش های اجتماعی پیوند خورده و بامطالبات قشر های اجتماعی تغییر ساختار سیاسی را مطالبه کند.
از دو سال پیش که انقلاب ژینا که انقلابی نوین، فراگیر، برابری خواه، سکولار ،لائیک و انسانی است آغاز گشته، زنان و جوانان توانسته اند برای رفع تبعیض جنسیتی و تبعیض در تمام قشرهای جامعه اقدام کنند و دستاورد هایی داشته باشند که نقطه عطفی است در مبارزات زنان، رنگین کمانی ها و مردان برابری خواه.
این انقلاب، یک انقلاب فمینیستی است که در مبارزه با جامعه مردسالار و سنتی در حال مبارزه است و با وجود سرکوب ها،شگردها و ترفند های جوراجور رژیم، همچنان با استفاده از روش های گوناگون مبارزه را ادامه می‌دهد. در مقابل جامعه مردسالار و سنت های واپسگرا ایستاده و مبارزه با مردسالاری و بسیاری از سنت های کلیشەای و تابو های زن ستیز جامعه را سرلوحه اهداف خود قرار داده است.
در این رابطه کمپین هایی بوجود آمده که در آن ها زنان و مردان جوان تلاش می‌کنند مفاهیمی چون”غیرت، ناموس و …” را بی معنی کنند تا شاید بتوانند از یک طرف از قتل های ناموسی بکاهند واز طرف دیگر نشان دهند که مردان مالک تن زنان نیستند و زنان ناموس همسر، برادر، پدر و نرینه های جامعه نمی باشند. این کمپین ها با آغاز انقلاب زن، زندگی، آزادی گسترش بیشتری یافته و در مقابله با هنجارهای پدر-مردسالارانه مبارزه می کنند. کمپین توقف قتل های ناموسی نیز بیش از پیش فعالیت می کند تا بار سنگین قتل های ناموسی را بر زنان و دگر جنس گرایان سبک کرده و آنان را در مبارزه با پدر-مردسالاری و کلیشه های جنسیتیی یاری رساند.
انقلاب ژن، ژیان،ئازادی–زن،زندگی،آزادی با مشارکت زنان، ال-جی-بی تی کیو+،جوانان و همیاری و همبستگی که باپیوند با تمام جنبش های اجتماعی برقرار کرده است، پیروز است و نشانه های پیروزی از هم اکنون مشاهده میشود.
هشتم آوریل۲۰۲۵
گروه آموزش و پژوهش کمپین توقف قتل های ناموسی
شهلا عبقری
بنیاد میراث پاسارگاد