یک بار برای همیشه با این واقعیت کنار بیاییم: مردم شبه علم و خرافات مدرن را دوست دارند. چون با آن به هیجان می‌آیند، سرگرم می‌شوند و اغلب جوابی ساده‌تر می‌گیرند برای مسائل دشوار و پیچیده. حتی آدمهای تحصیلکرده هم در مسائل عمومی می‌توانند مقهور شبه علم باشند. مثلا اینکه یک فرسته اینستاگرامی مجابتان کند اگر ناشتا خیار بخورید هرگز سرطان نمی‌گیرید. به همین خاطر نباید نگران بود که چرا ناگهان اینگونه مجازی فارسی زبان پر شده است از شایعات شبه علمی در باره ابردزدی همسایگان و نقش استکبار جهانی در کاهش بارش و #خشکیدگی ایران. نگرانی فقط آنجاست که دریابیم پروپاگاندا چه دست بالایی دارد در رسانه فارسی زبان و چگونه می‌تواند هر زمان که بخواهد مردم را غرق نامسئله‌ها کند و دست کم اینکه بسیجیان کماکان پیرو عظما را کماکان امیدوار و مجاب نگه دارد. از این دست اخبار ساختگی در حوزه محیط‌زیست بسیجی نیوزها مکرر منتشر کرده‌اند. موفق ترینشان البته تا حالا همین درانداختن شایعه توقف ابرها پشت مرز ایران و ترکیه بوده است. ببینید چه ولوله یی به راه انداخته. اما جالبترینشان همان گزارش کشف یک دریای زیرزمینی است که از هندوکش به سمت ایران در جریان است و در ژرفای هزار متری آنقدر آب وارد ایران می‌کند که در صورت استخراج آن بی نیاز از هر منبع دیگری می‌تواند صدها سال آب ایران را تامین کند! پیگیری همین خبر می‌تواند نشان دهد که پشت این بسیجی نیوزها چه جریان منسجم و بهره‌مندی نشسته است چون چند هفته‌ای بعد از انتشار این خبر قرارگاههای خاص قراردادهای سنگین بستند برای استحصال آب ژرف در سیستان و بلوچستان. حالا متعاقب این خبر منع ورود ابرها به ایران قرار است کدام قرارگاه بساط پولشویی جور کند الله اعلم.
معمولا اجتناب دارم از پرداختن به سوژه هایی که دیگران به اندازه کافی درباره آن نوشته‌اند. در پاسخ به آن شبهه علمی خوشبختانه به کفایت گفته و نوشته‌اند. اما من هم مجبور شدم کانال تلگرامم را پر کنم از مقالاتی در همین باره. از بس از در و دیوار سوال می‌بارید و می‌آمد در این باره. اما آنچه که به نظرم احتیاج به شرح و بسط بیشتر دارد ابعاد آشکار اثرات میکرواقلیمی در چشم‌انداز است. با این هدف که راه را بر خرافات مدرن و اخبار شبه علمی در این حوزه ببندد. مبنای آن شایعه تصاویری است که نشان می‌دهد مثلا با کمی فاصله جایی سرسبز است و جایی دیگر نه و یا در دامنه‌ای برف باریده و در دامنه دیگر نه و این طرف دریاچه ای پرآب شده و کمی آنسوتر دریاچه‌ای دیگر خشکیده است. واقعیت این است که مردم در زندگی روزمره خود مکرر می‌توانند تفاوت‌های میکرواقلیمی را ببینند که کاملا دلایل وقوع چنین پدیده‌هایی را نشان می‌دهد. اینکه در دو خط الراس کوهستان با کیلومترها فاصله بارش متفاوت باشد نکته عجیبی است؟ لا اقل تهرانیها نباید دراین باره تعجب کنند. همواره در طول خیابان ولی عصر در همین شهر این وضعیت قابل مشاهده است. یک روز معمول زمستانی را در تهران در نظر بگیرید. در بالادست خیابان ولی عصر مثلا در حوالی میدان تجریش ممکن است برف ببارد. در حالی که پایین‌تر مثلا در ونک یا انقلاب خبری از برف نیست اما باران در حال بارش است. پایین‌تر در میدان راه‌آهن نه برف می‌بارد و نه باران. چرا؟ به خاطر اختلاف ارتفاع در شمال و جنوب خیابان ولی عصر و البته تشدید اثر جزیره حرارتی در مرکز و جنوب این خیابان. جالبتر حتی تفاوت شدت آلودگی هوا در دو ضلع شرقی و غربی این خیابان است. یعنی فقط با چند متر فاصله ضلع شرقی این خیابان می‌تواند هوایی آلوده‌تر از ضلع غربی آن داشته باشد چون مسیر باد غالب از سمت غرب است و آلودگی را می‌راند به سمت ضلع شرقی. به همین خاطر توصیه می‌شود در خیابان ولی عصر اگر از سمت ضلع شرقی پیاده‌روی کنید شاید بهتر باشد.
مثالها در این باره را می‌توان تا بی‌نهایت ادامه داد. از قدری تفاوت بارش برف در دامنه‌های کوهستانی مابین ایران و ترکیه متعجب شده‌اید؟ پیشنهاد می‌کنم به کوه ابر بروید و رو به شرق یا غرب در جایی از ستیغ رعنا بایستید. سمت شمال با قدری پیاده‌روی یکی از انبوه‌ترین و قدیمی‌ترین جنگلهای جهان قرار دارد: جنگلهای هیرکانی شرق مازندران و جنوب غرب گلستان. و اگر از همان جا نگاهتان را به سمت جنوب بچرخانید یکی از مخوفترین و خشکترین بیابانهای جهان را می‌بینید: دشت کویر که تا صدها کیلومتر پایین‌تر دامن گسترانده است.
کفایت بحث؟ قطعا نه آنقدر که بسیجی نیوزهای حوزه محیط زیست را یک بار برای همیشه پس براند. پول می‌گیرند که بار خشکاندن ایران را از دوش رژیم بردارند. پس باز هم از این دست اخبار شبه علمی منتشر خواهند کرد. چرا گرفتن انگشت اتهام به سمت بسیجی نیوزها؟ چون محتوای اینگونه اخبار مرتبط با اقلیم و محیط زیست همواره به گونه ای است که به شکلی می‌خواهد یا رژیم را تبرئه کند یا نگرانی‌ها در باره خشکیدگی و نابودی منابع آب ایران را برطرف کند. پس باز هم از این دست اخبار خواهیم شنید. عجالتا به شما پیشنهاد می‌کنم به کوه ابر بروید و بر فراز ستیغ رعنا یک دور اطراف را بنگرید. چه کشوری! چه سرزمینی! زیباترین چشم‌اندازهایی که شاید در زندگی‌تان ببینید.
عکس از کجاوه
بنیاد میراث پاسارگاد