امروز خبری خواندم در «ایسنا» با این عنوان که: «مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفته است که «در صورت رفع موانع و همکاری اداره اوقاف، دو مسجد تاریخی امام خمینی شهرستان بروجرد در فهرست ثبت جهانی مساجد ایرانی قرار می گیرند»*
دوبنای بسیار زیبایی که آغاز ساخت آن به عنوان کاخ یا آتشکده در دوران ساسانی بوده و افزوده ها و مرمت ها و تبدیل آن به مسجد بیشتر در دوران صفویه؛ و تا قبل از انقلاب یکی به نام مسجد جامع و دیگری مسجد شاه شناخته می شد. پس از انقلاب اسلامی نام امام خمینی را بر آن نهادند و اکنون می گویند که «در صورت رفع موانع» که نمی دانیم چیست «در فهرست ثبت جهانی مساجد ایرانی» قرار خواهد گرفت.
البته روشن نیست که این «ثبت جهانی» منظور چیست؟ آیا «جهانی خودشان» یعنی مجموعه ای از کشورهای اسلامی ست یا جهانی بین الملل است که به نام مرکز آموزشی یونسکو خوانده می شود. و آیا قرار است مجموعه ای از این مساجد را به عنوان مساجد ایرانی به یونسکو بفرستند؟ همانند کاروانسراها ایرانی، یا آب انبارهای ایرانی و غیره؟ که معمولا باید مراحلی را طی کرده و ابتدا در فهرست میراث ملی به ثبت برسد و سپس به یونسکو فرستاده شود و با چه نامی؟ نام قلابی امام یا خمینی و یا نام واقعی خودشان ؟
آیا مسئولین سازمان یونسکو در ایران از این جماعت نمی پرسند که بر چه اساسی نام بناهایی را که سازندگانش یا در دوران باستانی بوده و یا در دوران های دیگر باید نام های غیرواقعی و قلابی بگیرند. آن هم نام کسانی را که به مجموعه آثار تاریخی و فرهنگی ما نام «طاغوت» داده اند.
امیدوارم دوستداران میراث های تاریخی و فرهنگی سرزمین مان متوجه باشند که این نوع عملیات یعنی تغییر نام و هویت آثاری که قرن ها با نام و هویتی کاملا روشن ثبت شده و در ذهن مردمان یک سرزمین حضور داشته اند عملی غیر قانونی ست. حداقل از میانه قرن بیستم که بر اساس تصمیم کنوانسیون های جهانی ثبت آثار ملی، زیر پوشش قوانینی قرار گرفته این عملیات می تواند نوعی دستبرد و خرابکاری در آثار تاریخی یک ملت باشد.
بگذریم که حتی در موزه هایی چون موزه لوور پاریس یا موزه برلین به خواست حکومت اسلامی (و به گفته هایی راست یا دروغ با پول حکومت اسلامی) آثار ساخته شده به وسیله هنرمندانی ایرانی را صرف این که در دوره پس از اسلام ساخته شده اسلامی می خوانند و بدتر که بزرگان و فلاسفه ای را که حتی در مسلمانی آنها تردید هست، به عنوان شاعر اسلامی یا فیلسوف اسلامی معرفی شده اند.
و امیدوارم که فردایی که این حکومت ایران ستیز از سرزمین مان رانده شد، آیندگان بتوانند براساس قوانین جهانی نام های واقعی را به آثار تاریخی و فرهنگی مان برگردانند.
26. 12.2024
*http://دو مسجد بروجرد در فهرست ثبت جهانی
بنیاد میراث پاسارگاد