روز گذشته نشستی در تهران بود زیر عنوان «مروری بر مرمت در قرن گذشته» که در آن برخی از مسئولین حکومتی و برخی از کارشناسان مرمت حضور داشتند.(1)
این نشست با تته پته و اضطراب ناشی از خودسانسوری، و با پرگویی ها و حاشیه پردازی های بیهوده جلسات همیشگی حکومت اسلامی به پایان رسید؛ به طوری که حتی خلاصه آن، که به دست خبرگزاری ها داده شده بود، و در ایسنا به عنوان «هشدار؛ فرسوده سازی و اغتشاش» منتشر شد نیز، هم طولانی ست و هم آشفته. و اما اگر کسی حوصله خواندن داشته باشد به یک نتیجه روشن می رسد که: کار مرمت و حفظ آثار تاریخی در دوران حکومت اسلامی گرفتار «اغتشاش» و «ویرانگری» های عمدی و غیرعمدی شده است.
دوستداران میراث فرهنگی بارها به مرمت های غیراصولی و به ويژه مرمت هایی که در آثار تاریخی غیر مذهبی انجام می شود معترض بوده اند. ده ها مطلب و خبر در مورد این نوع مرمت ها یا ویرانگری های عمدی در سایت بنیاد میراث پاسارگاد وجود دارد اما این اعتراض ها همیشه با سکوت روبرو بوده. و حالا خواندن بخشی از نظریات یک کارشناس مرمتگر با سابقه و یکی از روسای سابق سازمان میراث فرهنگی حکومت اسلامی در این نشست؛ به روشنی نشان می دهد که کار حفاظت و مرمت آثار تاریخی در ایران به چنان افتضاحی کشیده شده که باید مدام حسرت دوران گذشته و حتی صد سال پیش را بخوریم:
اسکندر مختاری، معمار و مرمتگر
در سال ۱۳۵۱ زمانی که دفتر فنی سازمان حفاظت از آثار باستانی راه‌اندازی شد در هر پروژه یک معمار، یک باستان‌شناس، یک مهندس و یک استادکار حضور داشت و هیچ پروژه‌ای نبود که یکی از این متخصصان در آن حضور نداشته باشند. این ترکیب سبب می‌شد مرمت با کمترین اشتباه انجام شود.
این پیشکسوت میراث فرهنگی یادآور شد که: «یک سال قبل از تصویب منشور مرمت آتن، در سال ۱۳۰۹، در ایران قوانینی برای میراث فرهنگی تصویب شد که در دوران خود بسیار پیشرو بود»
سیدمحمد بهشتی ـ رییس سابق سازمان میراث فرهنگی
«شاید بتوان گفت ایران نخستین کشور خاورمیانه بوده که به مرمت پرداخته است، اما مرمت در ایران مبتنی بر دو حرکت موازی است؛ نخست، عمل استادکاران که ادامه‌دهنده معماری سنتی ایرانی هستند. در سال ۱۳۵۸ بنا به گفته زنده یاد شیرازی، حدود یک هزار استادکار ماهر در سازمان ملی حفاظت کار می‌کردند و دوم، مرمت آکادمیک و دانشگاهی است، مثل دورانی که ایتالیایی‌ها در ایران کار می‌کردند و ایرانی‌هایی که کار را از آن‌ها یاد می‌گرفتند.
او با بیان این‌که تا حد زیادی می‌توانستیم به مرمت‌های سازمان ملی حفاظت اطمینان کنیم؛ چرا که با کمترین اشتباهات صورت می‌گرفت، افزود: با آن‌که در آن زمان منابع محدود بود و به همین دلیل نمی‌توانست فراگیر باشد، اما اقدامات خوبی صورت گرفت. الان تعداد کارگاه‌های مرمت زیاد است و کمیت بالاست، اما کیفیت مطلوب نیست، تاجایی که گاهی ترجیح داده می‌شود کاری انجام نشود تا غلط انجام شود.
بنیاد میراث پاسارگاد
Savepasargad.com
———————————————–
هشدار؛ فرسوده‌سازی و اغتشاش در مرمت
بنیاد میراث پاسارگاد