در آستانه شب یلدا که طولانی ترین شب سال است می باشیم. ما ایرانیان این شب را که آخرین شب پائیز و آغاز اولین روز زمستان است ونهایتا نور و روشنایی بر تاریکی و سیاهی شب غلبه می کند را جشن می گیریم و در کنار اعضا خانواده و فامیل این شب طولانی را با موسیقی ، شعر و شیرینی سپری میکنیم .
دقیقا آغاز جشن گرفتن شب یلدا را نمی دانیم ولی باستان شناسان قدمت این جشن را هفت هزار سال تخمین میزنند.
اما چرا این شب جشن گرفته میشود؟. در روزگاران باستان مردمان با تکیه بر کشاورزی و دامداری زندگی می کردند و تاثیر نور و تاریکی و گرما و سرما را در زندگیشان لمس می کردند و تاثیرات آنها را می‌دیدند. با تجربیاتشان آنها آموختند که نور و خورشید چقدر تاثیر مثبت و تاریکی و ظلمات چقدر تاثیر منفی در زندگی شان دارد ، بنابراین آن ها نور و خورشید را خدای نیکی و تاریکی و ظلمات را خدای بدی ها و پلیدی‌ها نامیدند .و به این ترتیب آیین مهر یا میترائیسم بوجود آمد که پیش از آیین زرتشتی در ایران پایه داشت. بر این پایه میترا خدای نور و خورشید است و شب یلدا شب تولد خدای خورشید است که با نور و گرمایش بر تاریکی و سیاهی غلبه می کند. ابوریحان بیرونی نیز “یلدا” که واژه‌ای سُریانی به معنی زایش و تولد است را زادروز خورشید می داند.
ایرانیان سالیان دراز است که شب یلدا را جشن می گیرند .و آغاز طلوع خورشید در اولین روز زمستان را گرامی می‌دارند وبا این پیام که سرمای زمستان با گرمای خورشید که به تدریج اضافه میشود را به پایان می برند و به بهار می رسند .
به باور من، ما ، پیروزی نور به تاریکی را در زندگی مشاهده می کنیم و چقدر خوب است که فرهنگ ایران باستان و این جشن ها و پیام هایش را تقویت کنیم هرچند که ما در این زمان به خدای میترا باور نداریم.این مراسم به ما یاد اوری می کند که تاریکی که همان بدی ها و پلیدی ها است پایدار نیست و نهایتا شکست خواهد خورد. در اجرای جشن یلدا ،رقص و شادی و شعر خوانی و باهم بودن برای بالا بردن انرژی مثبت است و دلهایمان را گرم می کند تا با نیروی بیشتری بر تاریکی ها، و بر بدی و پلیدی ها پیروز شویم .
حافظ شاعر جاودانه نام میگوید
“صحبت حکام ظلمت شب یلدا‌ست
نور زخورشید جوی بو که برآید”
و ما با گرفتن نور از خورشید و گرمی همبستگی یاران بر پلیدی ها پیروز خوهیم شد.
شهلا عبقری
28 آذز 1403/18 دسامبر 2024
بنیاد میراث پاسارگاد