در ۱۷ جولای ۱۹۹۸ در مرکز سازمان خواربار کشاورزی ملل متحد در رم، یکصدوبیست کشور به پذیرش اساسنامه رم در خصوص دیوان کیفری بین‌المللی رأی موافق دادند. این معاهده دقیق و پیچیده، متضمن تاسیس یک دیوان کیفری بین‌المللی با اختیار محاکمه و مجازات خطرناک‌ترین موارد نقض حقوق بشر است که نظام‌های قضایی ملی در انجام وظایف‌شان در این زمینه کوتاهی می‌کنند. در حقیقت این اساسنامه بیانگر پیشرفت روزافزون حقوق بشر بین‌المللی است؛ امری که سالیان پیش با تصویب اعلامیه جهانی دهم دسامبر ۱۹۴۸ حقوق بشر در جریان اجلاس سوم مجمع عمومی ملل متحد، آغاز شده بود. با پایان‌یافتن جنگ سرد فضای لازم برای طرح ایده یک دیوان کیفری بین‌المللی فراهم آمد.
کشتار و اعدام دسته‌جمعی شهروندان مخالف جمهوری اسلامی، نمونه‌ای آشکار از همان موارد نقض حقوق بشر است. اقدامی که حاصل سرکوب، محاکمه و مجازات‌های خطرناک و بی‌رحمانه‌ای است که حکومت بر آنان اعمال کرد. سال‌ها بعد، تلاش‌های فراوان فعالان حقوق بشر منجر به محاکمه یکی از عوامل این جنایت در دادگاهی در سوئد شد؛ «حمید نوری (عباسی)»، متهم به مشارکت و معاونت در قتل عمد، شکنجه و جرایم جنگی نسبت به کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۱ که این مشارکت و معاونت او در همکاری با اعضای موسوم به «هیئت مرگ» (متشکل از «ابراهیم رئیسی ، مصطفی پورمحمدی، حسینعلی نیری، محمد مقیسه بوده است. . این هیئت به استناد فتوای «روح‌الله خمینی» در فروردین ۱۳۶۷ مبنی بر اعدام زندانیانی سیاسی که بر سر موضع خود باقی بوده‌اند، اقدام به کشتار وحشیانه هزاران زندانی سیاسی مخالف جمهوری اسلامی کرد. با این حال دادگاه حمید نوری، برخلاف دادگاه‌های چنددقیقه‌ای جمهوری اسلامی با رعایت تمام موازین دادرسی عادلانه برگزار شد.
کتاب پیش رو، نگاهی عمیق به این تجربه تاریخی است. نیره انصاری – حقوق‌دان، متخصص حقوق بین‌الملل، نویسنده و فعال حقوق بشر – تلاش کرده است علاوه بر پرداختن به اطلاعات تاریخی-حقوقی درباره محاکمات بین‌المللی، جرایم قابل تعقیب، صلاحیت دادگاه، اصول عمومی حقوق کیفری، به پرونده حمید نوری و دادگاه تاریخی او پرداخته است.
این کتاب که در سه بخش منتشر می‌شود. را به رایگان دانلود کنید و بخوانید.
بنیاد میراث پاسارگاد