تاریخ نگاران قرن بیستم، دوران میان سده هشتم تا سده دوم پیش از میلاد را دوران محوری نام نهاده اند؛ زیرا در این دوران، دین ها و فلسفه های اخلاقی در فرهنگ های گوناگون سربرمی کشند و این پدیده تاریخی، در واکنش به سختی ها و دشواری های ناشی از جنگ ها و لشکرکشی ها و درگیری ها و سرکوب های سیاسی نظامی است. کورش نخستین پادشاه بزرگی است که از آرمان های کلان این دوران دفاع می کند. تاسیس یک حکومت فراگیر و جهانی توسط کورش لحظه اساسی در تاریخ ملت ها بشمار می آید. کورش با الهام از کیش ایرانی، گیتی را عرصه نبرد نیکی و زشتی می داند. او می داند کشتارها و تفرقه ها نشانه دروغ و پلیدی هستند. کورش جانب راستی و تعهد اخلاقی را میگیرد و کشورگشایی را با روش آزادمنشانه با ملت های مغلوب گره زده و صلح و ثبات و بردباری میان ملت ها را اساس حکمرانی می داند.
کورش در قلمرو شاهنشاهی خود یک ساختار اداری نیرومند پدید آورد، ساختاری که با نرمش و همکاری همراه بود و در آن نخبگان محلی، تاثیر گذار بودند. کورش مقام برجسته برای نقش خود در نظر گرفته بود تا قدرت آسمانی از انحصار بیرون رانده شود. در اینجا شاه می شود شاه شاهان، با نقش معنوی پررنگ، با محور نزدیکی دهنده بخش های مختلف سرزمینی بزرگ، و پایه ای که ادامه یکپارچگی را تضمین می کند. کورش الگوئی برای تاریخ می شود.
امروز ما از کورش میتوانیم بیاموزیم. ایران ما از دوران هخامنشیان تا امروز حوادث سنگینی را پشت سرگذاشته و آسیب های مهلکی تجربه کرده است. تجاوزهای اسکندر مقدونی و اسلام و مغول ویرانی های بیشماری پدید آورده و از این میان تهاجم اسلام، مهلک ترین بوده و هنوز نیز این آسیب هویتی ادامه دارد. میراث کورش و فرهنگ ایرانی و همبستگی تاریخی اقوام ایرانی، پشتوانه ما برای تداوم تاریخی و دمکراسی برای آینده است. میراث فرهنگی ما با میراث حقوق بشر به ما انگیزه و هویت می بخشد.
هم اکنون ایران در انقلاب سوم قرار گرفته است، انقلابی با گرایش زنانه، با گرایش لائیک، با هدف سرنگونی جمهوری اسلامی. لحظه بسیار حساسی است. ملت ایران از سنندج تا زاهدان و تهران و تبریز و قشم و اصفهان و تجریش و رشت و اهواز و خراسان و اردبیل، خواهان پایان دادن به رژیم اشغالگر اسلامی است. در برابر تمام توطئه های رژیم برای ترساندن مردم و ادعای تجزیه ایران در نبود این رژیم استبدادی، فرهنگ همکاری و اعتماد متقابل میان ایرانیان برای براندازی حکومت فاسد مستحکم پابرجاست. میراث کورش در ذهنیت تاریخی ادامه دارد. کورش به گوناگونی مردمان سرزمین اش آگاه بود، ولی سیاست مداراجویانه و هوشمندی آزادمنشانه او، کلید مدیریت سیاسی و همبستگی همه انسانهای قلمرو پهناور او بود. ایران دشمنان فراوان دارد. دشمن داخلی حکومت اسلامی است و بنابراین برانداختن آن بقای ما را تضمین می کند. طرح دشمنان خارجی که در خیال تکه تکه کردن ایران هستند نیز در برابر هوشمندی همه مردم ایران شکست خواهد خورد. کورش مردمان را در بردباری و آزادگی وحدت بخشید، این میراث برای خوشبختی و آینده ما اساسی است.
روز کوروش بزرگ ـ اکتبر 2022
بنیاد میراث پاسارگاد