، بر بنا برگزارش خبرگزاری های داخلی، و براساس نتایج مطالعات تخصصی طی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ که تحت عنوان پروژه به دانشگاه شیراز محول شده است؛ میزان سطح فرونشست در دشت مرودشت به دست آمده که نتایج این مطالعات در قالب گزارش به سازمان زمین شناسی تهران ارائه شده است
در این مطالعات و در تصاویر ماهواره‌ای ۱۰ سال گذشته از دشت مرودشت تنها محدوده کوچکی از این دشت با پدیده فرونشست روبرو شده بود اما در مطالعات اخیر و ظرف حدود ۱۵ سال اخیر، همه دشت مرودشت درگیر این پدیده شده و وسعت و سرعت فرونشست زمین در این دشت پیشرفت قابل توجهی داشته است.
نتیجه این گزارش‌ها حاکی از آن است که شکاف‌های بسیارعظیمی در سطح زمین دشت مرودشت به پهنای نیم متر تا ۷۰ سانتی متر ایجاد شده است و در دشت شیراز هم شامل محدوده دریاچه مهارلو تا شمال غرب شهر در نقاطی فرونشست رخ داده اس
هم‌زمان با «بحرانی» شدن وضعیت فرونشست در دشت‌های استان فارس، یک عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز اعلام کرد که این پدیده به ۳۰۰ متری تخت جمشید رسیده و شکاف‌هایی ۷۰ سانتی‌متری هم در نقش رستم ایجاد شده است.
مریم دهقانی، عضو هیئت علمی بخش مهندسی راه و ساختمان و محیط زیست مهندسی دانشگاه شیراز، روز یک‌شنبه دوم مهر در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت که یک لبه فرونشست به فاصله ۱۰ تا ۱۵ متری از منطقه باستانی «نقش رستم» رسیده که پهنای این شکاف‌ها به حدود نیم متر تا ۷۰ سانتی‌متر می‌رسند و هر سال با شن و ماسه پر می‌شوند اما دوباره سر باز می‌کنند.
به گفته خانم دهقانی دهقانی «اگر چه تخت جمشید تحت تأثیر فرونشست قرار ندارد اما در فاصله ۳۰۰ متری از آن به دلیل قرار‌گرفتن در سینه کوه، فرونشست حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری رخ داده است.»
در سال‌های گذشته کارشناسان بارها درباره بحرانی‌شدن فرونشست زمین در مناطق مختلف ایران و آسیب جدی به آثار تاریخی و باستانی هشدار داده‌اند.
یکی از عملیات ویرانگرانه حکومت اسلامی که منجر به شروع فرونشست زمین در این منطقه با ارزش تاریخی بود، کشیدن خط قطار در آن منطقه است که در آن هنگام هم دوستداران میراث فرهنگی، از جمله بنیاد میراث پاسارگاد هشدارهای مکرری دادند و طبق معمول گوش شنوایی برای این هشدارها نبود.
بنیاد میراث پاسارگاد