محمد جلالی چیمه ـ م. سحر
برنده جایزه نوروز بنیاد میراث پاسارگاد
به عنوان بهترین شخصیت سال 1401 (2022)
در رشته ی ادبیات و هنر
آقای جلالی چیمه( م. سحر) شاعر، نویسنده، نمایشنامه نویس و بازیگر تئاتر جایزه بهترین هنرمند سال 1402 ـ 2023 بنیاد میراث پاسارگاد را دریافت می کنند به خاطر:
ـ چند دهه تلاش در زمینه ادبیات و شعر، و هنرهای نمایشی
ـ انتشار ده ها کتاب شعر، نمایشنامه، و مقالاتی درباره تاریخ ادبیات ایران
ـ انتشار شعرهایی اثرگذار که در رده ی «شعر مقاومت» یا «شعر میهنی» قرار می گیرند.
ـ توجه به فرهنگ و تاریخ ایران در شعرها و نوشته ها، به مثابه سلاحی در رویارویی با فرهنگ ستیزی حکومت حاکم بر ایران
تاریخ نشان داده که هر گاه سرزمینی گرفتار جنگ، اشغال و یا حکومتی مستبد و ظالم، بوده؛ حس وطن دوستی درمیان مردمان آن بیشتر شده است؛ گویی که در این زمان های سخت تنها راه نجات، آویزان شدن به دامان مادرـ وطن می باشد.
بیشترین نمودهای این نوع وطن دوستی معمولا در ادبیات، به ويژه شعر تجلی پیدا کرده است. در قرن بیستم برخی این نوع شعرها را زاده جنبش های آزادی بخش آفریقا یا آمریکای جنوبی دانسته و از آن با عنوان «شعر مقاومت» و یا «شعر میهنی» یاد می کنند. در حالی که برخی کشورها از جمله ایران در بزنگاه هایی از تاریخ دور یا نزدیک خود؛ چنین شعرهایی را ( در قالب غنایی یا حماسی) داشته اند. یکی از نزدیک ترین این بزنگاه ها به ما دوران مشروطیت است؛ با شعرایی که زیباترین و رساترین شعرهای میهنی را سروده اند.
و یا اکنون، که هیولای دیکتاتوری و بیدادگری به مراتب بدتر از دوران مشروطیت بر سر سرزمین مان افتاده است می بینیم که این نوع شعرها جای خاصی برای خود باز کرده اند.
یکی از بهترین شعرای شعر مقاومت یا شعر میهنی پس از انقلاب اسلامی، محمد جلالی چیمه است. شاعری که از اولین روزهای تسلط حکومت اسلامی بر سرزمین مان، بیشترین شعرهایش فریاد اعتراضی بوده، خطاب به حکومت اسلامی و به آنهایی که میهن اش را به دست اشغالگرانی ایران ستیز داده اند:
«بر دشمن تو دشمنم ای مام میهنم
با شیخ بی وطن خود از این روست دشمنم
بیگانه آن نکرد که این «آشنا»ت کرد
گر دشمنی بر او نکنم دشمنت منم»
«ای داده همه هستی ایران برباد
تا دین شودت آب و گِل استبداد
خود هیچت از آن فصلِ جنون آید یاد
کان «هیچ»به لب، بی وطنت بود مراد»
برخی از پژوهشگران نامدار معاصر جلالی چیمه را «شاعر ملی» خوانده اند. تسلط او به زبانی که شعر می گوید، و بهره گیری از واژگانی مناسب با مفهوم شعر، در کنار اشتیاقی که دروجود او به عنوان یک تبعیدی عاشق وطن می جوشد به شعراو هویتی داده که می تواند در رده ی «شعر میهنی» و یا «شعر مقاومت» قرار گیرد.
جلالی چیمه خود نیز معتقد است که بیشتر شعرهای او «شعراعتراض» و «شعر مقاومت» با گرایشات میهن دوستی و آزادی خواهی ست. او خود را میراث دار شعرای مشروطیت می داند
زندگینامه ی محمد جلالی چیمه ـ م. سحر
محمد جلالی چیمه م. سحر در چیمه که یکی از بخش های کاشان بود و اکنون جزء نطنز است متولد شده است . او دبستان را در روستا گذراند، دبیرستان را در کاشان و نطنز و تهران. در تهران به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران رفت و پس از گذراندن دوره لیسانس باپایان نامه ای در زمینه کتابشناسی هنرهای نمایشی، در سال 1356 برای ادامه تحصیل به پاریس رفت.
تحصیلات سحر، در رشته جامعه شناسی و تئاتر و ادبیات در دانشگاه ها ی نانتر، و سوربن جدید، و پاریس 7 بوده است.
سحز نخستین مجموعه شعر خود را که متأثر از اوضاع پریشان آن روزگار اوایل انقلاب اسلامی بود در سال 1358 در پاریس منتشر کرد. این مجموعه که «یادآر ز شمع مرده یادآر» نام دارد نخستین شعر های اعتراضی او را در خود دارد. پس از آن مجموعه شعر دیگری با نام به«یاد میهن خونین» از او منتشر شد که در آن هم شعرهایی هستند، منعکس کننده ی رویداد های سال های نخستین انقلاب و صدای معترض شاعر.
در همین سال ها سحر نمایشنامه منظوم «دربارگاه خلیفه» را انتشار داد. این کتاب نیز اوضاع و احوال جاری آن دوران، به طنز و در قالب نمایشنامه ای منظوم و انتقادی انعکاس یافته است. او در این کتاب که در سال 1361 انتشار یافت نام مستعار م.سحر را برگزید؛ نامی که پس از آن تا کنون بر تمامی آثار و کتاب های شعر او نشسته است.
م.سحر به دلیل نوشته ها و آثارش نمی توانست به ایران بازگردد و در سال 1360 به ناگزیر به فرانسه پناهنده شد و از آن هنگام تا کنون به عنوان یک پناهنده سیاسی درپاریس زندگی می کند.
***
م.سحر با نشریات گوناگونی که در دوران تبعید در خارج از کشور انتشار یافته اند همکاری نزدیک داشته است از آن جمله اند:
– فصلنامه الفبا به همت دکتر غلامحسین ساعدی
– نشریه طنزآمیز آهنگر به کو شش زنده یاد منوچهر محجوبی
– نشریه ماهانه روزگار نو به کوشش زنده یاد اسماعیل پوروالی
سحر با همکاری پرویز اوصیا و دوست هنرمندش خاور، شش شماره از نخستین خبرنامه های کانون نویسندگان در تبعید را منتشر کرده است.
سحر در انتشار چهار شماره از نخستین گاهنامه ادبی کانون نویسندگان ایران در تبعید همرا ه با دکتر اسماعیل خویی نقش اساسی داشته است.
م.سحر طی شش سال دبیرکانون نویسندگان ایران در تبعید بوده در برنامه ریزی و سازماندهی نشست ها و برنامه ها و سخنرانی ها و جشن های نوروزی کانون در پاریس سهم عمده و اساسی داشته است.
م.سحر با نشریات متعدد و گاهنامه های گوناگون همکاری داشته و در سالهای اخیر آثارش بیشتر در سایت های گوناگون خبری سیاسی و فرهنگی فارسی زبان به طور پیوسته انتشار می یاید و خیلی از نوشتارهای او در سایت های معتبر ایرانی قابل دسترس می باشد.
م.سحر بازیگر تئاتر هم هست و در نمایشنامه های متعددی که در پاریس و چند شهر دیگر اروپایی اجرا شده اند شرکت داشته است، از جمله نمایشنامه های (فارسی یا فرانسوی ) که م.سحر در آن شرکت داشته «اتللو در سرزمین عجایب» نوشته غلامحسین ساعدی است. او علاوه بر ایفای نقش مسئولیت تدارک و برنامه ریزی این نمایشنامه را نیز بر عهده داشت.
از نمایش هایی که سحر به زبان فرانسه در آن ها ایفای نقش کرد، نمایش «هامبادی کابل» نوشته تونی کوشنر و به کارگردانی ژرژ لاولی در کمدی فرانسز پاریس (2004) می باشد. همچنین نمایشنامه«محاکمه سّری»نوشته و با کارگردانی پدرو ویانا، و نیز منظومه «قمار درمحراب» م. سحر است که به زبان فرانسه ترجمه و اجرا شد.
خط و نقاشی هم یکی از دلبستگی های ذوقی سحر است. کارهای او در نمایشگاههای فردی و جمعی متعددی به نمایش درآمده است.
سحر به موسیقی ایران را هم دوست دارد و با ردیف آوازی موسیقی ایرانی و نیز با ساز سه تار آشناست و در کنسرت های متعددی که در کنسرواتوار کرتی اجرا شده شرکت داشته است.
سحر مقالات متعددی در زمینه های نقد اجتماعی و فرهنگی و نیز در زمینه ادبیات و شعر نوشته که درنشریات گوناگون فارسی چاپ خارج از کشور انتشار یافته به ویژه در زمینه هویت ایرانیان و زبان فارسی مطالب متعددی نوشته و کتابی در این زمینه نیز منتشر کرده است.
نیز ترجمه بعضی از شعر های م.سحر همراه با طرح های وی در نشریات ادبی متعدد فرانسوی منتشر شده است.
از آن جمله سه شعر از وی به ترجمه کریستف بالایی در کتاب «صد شعر در باره تبعید» که به وسیله انتشارات «شرش _ میدی» درپاریس منتشر شده است:
Cent poèmes sur l’exil
Edition : Cherche-midi ,1993 Paris
م.سحر در زمینه های گوناگون، چون شعر مدرن فارسی، دستور زبان فارسی ، سینما و تئاتر ایران ، و خوشنویسی در دانشکدۀ «زبانهای شرقی اینالکو» تدریس کرده است
از کارهای تلویزیونی او که متعدد هستند می توان برنامه ی هفتگی«گذری و نظری» را نام برد که طی شش سال همرا ه با دکتر سیروس آموزگار ، احمد احرار و دکتر محمد حیدری ملایری ادامه داشته است. این برنامه ها که حاوی مطالب گوناگون فرهنگی ، اجتماعی ،سیاسی ، تاریخی و ادبی هستند به همت محمدرضا شاهید در پاریس برای پخش تلویزیونی ضبط شده اند و در آرشیو تلویزیون ایران فردا قرار دارند.
***
کتاب های منتشر شده م سحر:
– غزلواره ها ، مجموعهء غزل ، پاریس 1362
– در بی بهار و بی باران ، مجموعه شعر ، پاریس ، 1362
– شب نامه ها ، مجموعه شعر سیاسی و طنز ، لندن 1367
– دیدار با کدامین فرداست؟ ، مجموعه شعر ، عصر جدید سوئد 1370
– قمار در محراب ، منظومه ، پاریس ، انتشارات خاوران ، 2000
– باز سرائی بخش های گم شده منظومه سندبارد نامه طی هممکاری در تدوین این کتاب با دکتر محمد جعفر محجوب : انتشارات توس ، تهران ، 1381
– صدای زنگ حضور ، مجموعهء شعر ، لندن ، 2003
– (گزیدهء جا ته که متن کلاسیک بودایی)،ترجمهء قسمت های شعری این متن به شعر
فارسی. تهران ، انتشارات هرمس 1384
– داوری یا عریضة النساء سال 1988 چاپ لوکزامبورگ انتشارات پیام
ـ گفتمان الرجال ، انتشارات پیام 1988 انتشارات پیام قصه ما راسته
-ترانه های سحر انتشارات پیام 2015
– مجموعۀ رباعیات و ترانه های او با نام ترانه های م.سحر (حاوی بیش از هزار ترانه) در
سال 2015 انتشارات پیام لوکزامبورگ
ـ شیطان و خدا (منظومه نمایشی ) چاپ پاریس 2019
– در باره شعر مشروطیت انتشارات آفتاب 2023
کتاب های اینترنتی م. سحر
– زبان فارسی و هویت ایرانیان (حاوی 5 مقاله درباره زبان فارسی و هویت ملی)
http://www.ayandeh.com/pdfhtm/sahar.pdf
– نگران جنگ این کتاب کوچک هم در اعتراض به جنگ احتمالی و در زمینهء صلح از وی در
پاریس انتشار یافته (حاوی دومقاله بلند و یک مصاحبه – 2007 پاریس
———
دوازده کتاب م.سحر در باشگاه ادبیات قابل دسترس است
https://www.bashgaheadabiyat.com/product-author/mohammad-djalali
کتاب های آماده انتشار م سحر
در حال حاضر کتاب های متعددی آماده انتشار بر میز کار م. سحر، منتظر ناشرانی
علاقمند نشسته اند؛ از جمله
– غزل های سحر ـ در دوجلد
– قصاید سحر
– مثنوی های سحر
– شعر های کوتاه
– طنزهای سحر
– ایران تاریخ است
– زبان فارسی و هویت ملی
– مقالات سیاسی اجتماعی فرهنگی
– سروشیگری( در نقد افکار عبدالکریم سروش)
– امر مقدس و فتاوی ملایان (نقد سیاسی دینی)
درباره نادر نادرپور
– قصیده «نطنزیه» همراه با یادداشت های توضیحی
و چند کتاب دیگر…
وبلاگ م . سحر:
http://msahar.blogspot.com/
Biography of Mohammad Jalali Chimeh – M. Sahar
Mohammad Jalali Chimeh M. Sahar was born in Chimeh. Chimeh is a village in Barzrud Rural District, in the Central District of Natanz County, Isfahan Province, Iran. He attended primary school in the Chimeh, and then attended high school in Kashan, Natanz and Tehran. After highschool, he attended the Faculty of Fine Arts of Tehran University and after completing his bachelor’s degree with a thesis in the field of performing arts bibliography, he went to Paris to continue his studies in 1977 (1356 on the Iranian calendar). Sahar studied sociology, theater and literature at the universities of Nanterre, New Sorbonne, and Paris 7.
M. Sahar’s first collection of poems was published in Paris in 1979 (1358 Iranian calendar), which was affected by the troubled situation at the beginning of the Islamic Revolution. The collection, which was titled “Yadar Z Shama Morde Yadar” contains his first poems of protest. After that, his second collection of poems titled the “Memory of the Bloody Homeland” was published, which also contained poems reflecting the events of the first years of the revolution and the protesting voice of the poet.
During the same years, M. Sahar wrote the verse play “Khalifa’s Court”. That book also reflected the current events and situation of the time, with humor and in the form of a poetic and critical play. In that book, which was published in 1982 (1361 Iranian calendar), he chose the pseudonym M. Sahar; A name that has been used on all his works and books of poetry since then.
M. Sahar is also a theater actor and has participated in many plays that have been performed in Paris and several other European cities.
M. Sahar has written dozens of books of poetry and numerous articles in the fields of social and cultural criticism, as well as in the field of literature and poetry, which have been published in various Persian and French literary publications.
Sahar could not return to Iran due to his writings and works, and in 1981 (1360 on Iranian calendar) he inevitably became a refugee in France and since then he has been living in Paris as a political refugee.
صفحه اصلی برندگان جایزه نوروز بنیاد میراث پاسارگاد
بخش ويژه محمد جلالی چیمه ـ م.سحر
برخی گفته ها و نوشته های محمد جلالی چیمه
برخی گفتگوها، گفته ها و نوشته هایی درباره محمد جلالی چیمه ـ م سحر
برخی از عکس های محمد جلالی چیمه ـ م. سحر
خبرها و مطالب مربوط به جایزه نوروز بنیاد میراث پاسارگاد به زبان انگلیسی
بنیاد میراث پاسارگاد