شهرام صداقت ـ تهران
به گزارش یکی از خبرگزاری های داخلی اقدامات تازه ای در محوطه چشمه ی باستانی شهر ری در حال انجام است. در این اقدامات: « بالای پله‌های منتهی به «چشمه علی» را کنده‌اند و زمینِ پایینِ پایِ چشمه را، با خطوط قرمز رنگ علامت زده‌اند. از سوی دیگر بالای پله‌های چشمه هم دو تپه‌ی خاک و سنگ آوار کرده‌اند، آماده! »*
بله همه چیز برای ویران کردن این محوطه ی تاریخی که بیش از هفت هزار سال قدمت دارد، از سوی حکومت اسلامی آماده شده است.
نام اصلی چشمه باستانی هفت هزار ساله شهر ری «سورین» است که به غلط بر آن نام «چشمه علی» را نهاده اند.
اولین کاوش هایی که در چشمه سورین پیدا شد در سال های 1313 تا 1315، در زمان رضاشاه بود.
در آنزمان ما هنوز نه باستانشاس داشتیم و نه وسایل و امکانات حفاری های علمی آنروزگار را. این کاوش ها زیر نظر اریک اشمیت و برای موزه های بوستون و فیلادلفیا انجام شد و در این کاوش ها روشن شد که این مکان تاریخی مربوط به آغاز هزاره چهارم پیش از میلاد است.
آثاری که از این کاوش ها به دست آمد اکنون در موزه های آمریکا و موزه ایران باستان وجوددارند.
قانون حراست از آثار ملی و ثبت آن ها برای اولین بار در سال 1309 تصویب شد و در سال 1313 چشمه سورین با همین نام قلابی (چشمه علی) به ثبت ملی رسید.
احتمالا باید تغییر نام چشمه از «سورین» باستانی به یک نام شیعی از دوران قاجاریه شروع شده باشد، همانطور که فتحعلی شاه قاجار که همچون مسئولین حکومت اسلامی درکی از
تاریخ و ارزش های میراث تاریخی نداشت در سال 1211 خورشیدی دستور داد تا سنگ نگاره ساسانی را صاف کنند و تصویر او را که با گروهی از درباریان است، به جایش بر آن سنگ بکنند
از سال 1377 حکومت اسلامی و سازمان میراث فرهنگی آن، به بهانه تاریخ گذاری شروع به کاوش لایه های باستانی این اثر ملی کرد. و آن ها نیز اعلام کردند که نشانه های فرهنگی هزاره های ششم و پنجم و آغاز چهارم پیش از میلاد را یافته اند. همچنین در این مکان نشانه هایی از پارت ها، پرستشگاه آناهیتا، خدا زن ایرانی، دوره ی آغاز مسیحیت، دوره ساسانی، و دوره های پس از دوره ی اسلام دیده شده است. روشن نیست آثاری که از این کاوش ها به دست آمده در کجا هست.
متاسفانه در سال های اخیرنیز به دلیل ساخت خط شش متروی متروی تهران (یا شاید به بهانه ساخت خط مترو) عبور عمدی شریان های آبی این چشمه هفت هزار ساله سبب قطع شدن آب آن شد. یعنی پس از هفت هزار سال که این چشمه از دل سنگ ها می جوشید به دست حکومت اسلامی خاموش شد.
اکنون با شروع عملیاتی تازه در این اثر تاریخی و ویرانی هایی که در اطراف آن بوجود آمده روشن است که حکومت اسلامی ضمن ویران کردن یک اثر تاریخی باستانی، به چپاول تازه ای در این منطقه دست زده است.
و متاسفانه از آنجایی که در میان کل مسئولین حکومت اسلامی، از اصلاح طلب شان گرفته تا اصولگرا و چپ و راست شان و تا وکیل و وزیرشان یک انسان وطن دوست و فرهنگ دوستِ شریف پیدا نمی شود این اثر کم نظیر باستانی پس از هفت هشت هزار سال زندگی دارد به پایان عمر خود نزدیک می شود.
بنیاد میراث پاسارگاد خبر این ویرانگری ها را برای سازمان آموزشی یونسکو خواهد فرستاد.
بنیاد میراث پاسارگاد
2.12.2021
——————–
خبر ویرانگری های جدید در چشمه باستانی سورین*
بنیاد میراث پاسارگاد